Nằm trong cụm Công viên địa chất Non Nước Cao Bằng, khu di tích quốc gia đặc biệt Pác Bó mang những giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa và khoa học. Nơi đây không chỉ là một quần thể di tích cách mạng nổi tiếng mà còn sở hữu một vẻ đẹp như chốn “bồng lai tiên cảnh” giữa trần gian.
Di tích lịch sử Pác Bó nằm trên địa bàn xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, cách trung tâm thành phố Cao Bằng 52 km về phía Bắc, là nơi nổi tiếng gắn liền với các câu chuyện về Bác Hồ và cách mạng. Pác Bó có nghĩa là “đầu nguồn” theo tiếng bản địa.
Nơi đây gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng là nơi gắn liền với giai đoạn lịch sử đặc biệt quan trọng của cách mạng Việt Nam.
THỜI ĐIỂM THÍCH HỢP DU LỊCH PÁC BÓ
Thực tế thì bạn chẳng phải lo ngại việc nên đi du lịch thác Pác Bó mùa nào trong năm để có thể ngắm nhìn Pác Bó một cách đẹp nhất. Bởi vào mỗi mùa, Pác Bó đều mang trong mình một nét đẹp đặc trưng.
Từ tháng 10 đến tháng 5 năm sau là mùa khô, suối Lê-nin chảy nhẹ với màu nước xanh ngọc đặc trưng. Đối lập với mùa khô là mùa mưa bắt đầu từ tháng 6 đến tháng 10 hằng năm, nước suối chảy mạnh và xiết hơn, bọt bắn tung tóe khiến bạn ngỡ như mây trời đang lũ lượt kéo về.
CÁCH ĐI ĐẾN PÁC BÓ
Pác Bó cách Hà Nội gần 300 km, cách thành phố Cao Bằng khoảng 50km, bạn có thể di chuyển bằng ô tô hay xe máy đều được.
Nếu chọn phượt Pác Bó bằng xe máy, bạn có thể di chuyển trên đường cao tốc Hà Nội đi Thái Nguyên, Bắc Kạn rồi vào quốc lộ 3 để vào trung tâm thành phố Cao Bằng, đi thêm 50km nữa để đến khu di tích Pác Bó. Con đường khá đẹp và bạn sẽ được trải nghiệm cảm giác ôm cua, đổ đèo.
Tuy nhiên, bạn nên có một người dày dặn kinh nghiệm phượt đi cùng vì cung đường này qua những con đèo khá nguy hiểm và nhiều xe tải.
Để an toàn và giữ sức khỏe, bạn nên đi ô tô, như vậy sẽ đỡ mệt mỏi hơn vì cung đường chạy khá dài.
ĐIỂM THAM QUAN Ở PÁC BÓ
Toàn khu di tích Pác Bó trải rộng, trong đó có các di tích nổi bật như: hang Cốc Bó, núi Các Mác – suối Lê Nin, cột mốc 108, lán Khuối Nặm, bàn đá nơi Bác Hồ ngồi làm việc… tất cả gắn kết hài hòa giữa cảnh quan non nước hữu tình, không gian trong lành khoáng đạt nơi núi rừng Việt Bắc.
Hang Cốc Bó
Hang Cốc Bó rộng khoảng 80m2, là một hang đá nằm bên sườn núi Các Mác, ở gần chỗ dòng nước chảy ngầm ra từ trong núi thành suối Lê Nin địa thế hiểm trở, cửa hang chỉ một người đi vừa. Trong hang có dòng chữ: “Ngày 8 tháng 2 năm 1941”, Bác ghi lại ngày Bác đến ở trong hang này.
Đây là nơi ở của Bác và các đồng chí cán bộ cách mạng từ ngày 08/02/1941 đến trung tuần tháng 3 năm 1941. Trong lòng hang rộng khoảng chục mét, ẩm ướt và lạnh lẽo do nước từ vách đá rỉ ra.
Ngoài ra, trong hang còn một bộ bàn ghế Bác ngồi làm việc với các cán bộ cách mạng và dịch các tài liệu quan trọng và chỗ xưa Bác nằm chỉ là tấm phản bằng các tấm ván cây nghiến ghép lại.
Trong chiến tranh biên giới năm 1979, quân Trung Quốc đã cho nổ mìn phá hoại hang Cốc Pó. Ngày nay, hang Cốc Pó được khôi phục một phần để phục vụ khách tham quan du lịch.
Núi Các Mác – Suối Lê-nin
Suối Lê Nin mang ý nghĩa lịch sử cách mạng, trong xanh màu ngọc bích, chảy nhè nhẹ hiền hòa, từng đàn cá tung tăng bơi lội. Sự bình yên dường như sẽ khiến cho du khách muốn sống ở nơi đây, hài lòng với cuộc sống tự tại giữa thiên nhiên, không còn chút vướng bận.
Thời gian ở Pác Bó, Bác thường ngồi câu cá ở suối Lê-nin. Đến nay, di tích vẫn giữ được cảnh quan tương đối nguyên vẹn. Phía trên suối là ngọn núi Các Mác hùng vĩ.
Lán Khuổi Nặm
Lán được dựng theo kiểu nhà sàn dân tộc với 2 gian nhỏ, có diện tích khoảng 12m². Lán Khuổi Nặm là nơi Bác ở lâu nhất, có địa thế thuận lợi, được che kín, nằm ngay cửa rừng, nhìn bên ngoài vào không phát hiện được, nhưng ở bên trong quan sát ra thì rất rõ, khi có động tĩnh có thể rút lui, ngược dòng Khuổi Nặm qua mốc 109 sang Trung Quốc an toàn.
Lán Khuổi Nặm cách hang Pác Bó khoảng một cây số. Được biết, đường vào lán xưa kia quanh co men theo chân núi, càng đi càng dốc cheo leo, nay được mở rộng hơn và lát đá cho tiện đi lại. Còn khe núi trên đường vào lán ngày trước rậm rạp um tùm giờ là những thửa ruộng bậc thang tiếp nối nhau chạy ngược đến tận phía rừng xa. Hiện nay, lán đã được trùng tu lại.
Cột mốc 108
Nay là cột mốc số 675, là một trong 314 cột mốc biên giới Việt – Trung xưa, được làm bằng đá tảng nguyên khối, hình bầu dục, cao khoảng 70cm, trên cột mốc được khắc nội dung bằng tiếng Trung và tiếng Pháp.
Nền nhà ông Lý Quốc Súng
Là ngôi nhà Bác Hồ đã ở khi mới trở về Tổ quốc chỉ đạo cách mạng (từ ngày 28 tháng 01 đến ngày 07/02/1941). Ngôi nhà này được xây dựng khoảng năm 1937, theo kiểu nhà sàn ở địa phương.
CÁC ĐIỂM THAM QUAN LÂN CẬN
Thác Bản Giốc
Bản Giốc là một thác nước hùng vĩ và đẹp nhất của Việt Nam, thuộc địa phận xã Ðàm Thủy, huyện Trùng Khánh, Cao Bằng. Từ độ cao trên 30 m những khối nước lớn đổ xuống qua nhiều bậc đá vôi.
Giữa thác có một mô đá rộng phủ đầy cây xẻ dòng nước thành 3 luồng như ba dải lụa trắng. Ngày đêm thác nước cuồn cuộn đổ xuống những tảng đá phẳng làm tung lên vô vàn hạt bụi trắng toả mờ cả một vùng rộng lớn.
Dưới chân thác là mặt sông rộng, phẳng như gương. Hai bên bờ là những thảm cỏ, vạt rừng xanh ngắt.
Động Ngườm Ngao
Động Ngườm Ngao theo tiếng dân tộc Tày có nghĩa là hang Cọp hay còn gọi “hang giữa thung lũng đá” do người dân địa phương phát hiện năm 1921.
Là một động lớn được hình thành từ sự phong hoá lâu đời của đá vôi, có chiều dài 2.144m, gồm 3 cửa chính: cửa Ngườm Lồm quanh năm mát lạnh nằm ẩn mình dưới những khối đá dưới chân núi; cửa Ngườm Ngao cách chân núi vài trăm bậc thang và cửa Bản Thuôn phía sau núi, kề cận bản Thuôn của người Tày.
ẨM THỰC PÁC BÓ
Vùng đất Pác Bó nói chung và Cao Bằng nói riêng có rất nhiều những món ngon đặc sản khiến bạn khó có thể quên. Gợi ý cho bạn những đặc sản của vùng đất này với những món khó quên sau đây.
Bánh cuốn nước xương
Bánh cuốn Cao Bằng còn có tên gọi là bánh cuốn canh để phân biệt với bánh cuốn chấm nước mắm ở các vùng miền khác. Nét đặc biệt riêng có của bánh cuốn Cao Bằng là ở nước dùng. Đó là nước canh ninh từ xương heo ngọt lịm. Đi kèm bát nước dùng được cho thêm vào vài thìa thịt băm nhuyễn, rắc chút hành xanh mướt trông vô cùng hấp dẫn.
Bò gác bếp
Bò gác bếp Cao Bằng được tẩm ướp bằng các gia vị như muối, nước gừng, rượu trắng. Trước khi ướp, thịt được khía vài đường trên miếng thịt để gia vị ngấm đều. Sau khi ướp, dùng lạt tre tươi xâu thịt thành từng xâu rồi treo trên gác bếp.
Xôi trám
Nếu đến Cao Bằng vào mùa thu, bạn sẽ có dịp được thưởng thức món xôi trám của đồng bào dân tộc địa phương. Xôi trám thơm, bùi và béo ngậy, rất tốt cho sức khỏe.
Lạp xường
Lạp sườn Cao Bằng có vị đậm đà của thịt nạc vai ướp các loại gia vị, quả mắc mật, gừng núi, lòng non. Lạp sườn được chế biến bằng cách rán vàng đều, nướng trên than hoa rồi thái lát mỏng chấm tương ớt, ăn kèm với rau thơm, dưa chuột.
Hạt dẻ Trùng Khánh
Hạt dẻ có vỏ cứng, dày và có nhiều lông tơ. Có thể đem luộc, hấp hoặc mang vào lò nướng chín, hương thơm tự nhiên của núi rừng đậm đà khó quên.
Rau dạ hiến
Hay còn gọi là rau bồ khai, mọc hoang ở vùng núi đá. Dù là thứ rau dại, mọc hoang nhưng rất hiếm nơi có. Vì thế, dạ hiến trở thành một thứ rau đặc sản Cao Bằng, được xào với thịt bò, lòng lợn hoặc lòng gà.
